امروز در  مرکز تخصصی فقه واصول فاطمه الزهراءاردکان 

کارگاه مشاوره طلاب در زمینه انتخاب موضوعات پایان نامه

با حضور دکتر جواد پور روستایی  برگزار گردید.

امام صادق عليه السّلام فرمودند:

“چون بنده گناهى كند خداى تعالى هفت ساعت باو مهلت دهد و اگر از خدا آمرزش

خواست چيزى بر او نوشته نشود و اگر اين ساعتها گذشت و آمرزش نخواست يك

گناه بر او نوشته شود بدرستيكه مؤمن تا پس از بيست سال هم گناه خود را يادآور

شود تا از آن بدرگاه پروردگار آمرزش جويد خدا او را بيامرزد اما كافر همان ساعت

گناهش را فراموش كند.”

سه رساله؛ ص: 86

1- رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله فرمود: ظاهر شدن موى سفيد در جلو سر دلالت بر خوبى احوال ميكند و در روى دو گونه و دو طرف ريش (نزديكى گوش) علامت سخا و كرم است و در دو طرف سر نشانۀ شجاعت و در پشت سر اگر اول بار ظاهر شود نامبارك و نحس است.

2- امام صادق عليه السّلام فرمود: اوّلين كسى كه داراى موى سپيد شد ابراهيم خليل عليه السلام بود كه روزى محاسن خود را به بالا گرفت و يك تار موى سفيد در آن ديد و گفت: اى جبرئيل اين چيست؟ جبرئيل گفت: اين وقار است، پس ابراهيم عرضكرد: خداوندا وقار مرا افزون گردان.

3- و نيز امام صادق عليه السّلام فرمود: هر كس از مسلمانان كه داراى يك تار موى سپيد شود روز قيامت آن يك تار موى سفيد براى او نورى خواهد بود.

4- رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله فرمود: موى سفيد چون نور است (يا چهره شخص را نورانى ميكند) پس آن را از جاى خود در نياوريد و نكنيد.

5- امير المؤمنين عليه السّلام در چيدن موى سپيد اشكالى نميدانستند ولى كندن آن را مكروه ميداشتند.
نهى از كندن موى سفيد نهى بمعنى كراهت است نه نهى تحريمى زيرا:

6- امام صادق عليه السّلام ميفرمود: باكى نيست بر چيدن موى سفيد (كه آميخته با موى سياه باشد) و كندن آن. لكن چيدن آن نزد من خوشايندتر از كندن آنست.

پس اخبار ائمه عليهم السّلام در يك حالت مختلف نميشود زيرا محلّ صدور جمله آنها از سوى خداوند تعالى است كه به پيامبر صلّى اللّٰه عليه و آله وحى شده است، بلكه احكام آنان بحسب تفاوت و شرائط مختلفى كه در موارد گوناگون وجود دارد مختلف است.

من لا يحضره الفقيه - ترجمه، ج‌1، ص: 179‌-179

نسل جدید فهمیده ها، امروز فهمیده تر از همیشه به خیابان ها آمدند و فریاد مرگ بر آمریکا سر دادند.

1- از امام رضا عليه السّلام سؤال شد در مورد فرمايش خداى عزّ و جلّ: خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ يعنى زينت خود را برداريد و خويشتن را بيارائيد نزد هر مسجدى يعنى هنگام هر نمازى، آن حضرت فرمود: از جمله آن زينتها، شانه زدن بر موى براى هر نمازى است.

2- امام صادق عليه السّلام فرمود: شانه زدن موى سر مرض وبا را از بين ميبرد و شانه زدن بريش دندانها را محكم ميكند.

3- موسى بن جعفر عليهما السّلام فرمود: هر گاه ريش و موهاى سرت را شانه زدى شانه را بر سينه‌ات بكش كه آن اندوه و سستى و ضعف را از ميان ميبرد.

4- امام صادق عليه السّلام فرمود: هر كس ريش خود را هفتاد بار شانه كند و يك بار يك بار آن را بشمرد تا بهفتاد رسد شيطان چهل روز باو نزديك نشود.
و شانه‌هاى عاج و همچنين سرمه‌دانها و روغندانها كه از عاج فيل تهيّه و ساخته‌ شده اشكالى بر آنها نيست.
5- موسى بن جعفر عليهما السّلام فرمود: با شانۀ عاج شانه بزنيد كه آن وبا را دفع ميكند.

6- امام صادق عليه السّلام فرمود: شانه زدن وبا را از آدمى دور ميسازد و منظور از وبا تب است. در روايت احمد بن ابى عبد اللّٰه برقى آمده كه «ونا» را دفع ميكند و مراد از آن ضعف و سستى مو است، خداوند عزّ و جلّ ميفرمايد: وَ لٰا تَنِيٰا فِي ذِكْرِي يعنى: و شما دو تن در ذكر من سستى مكنيد يا ضعيف مباشيد.

7- موسى بن جعفر عليهما السّلام فرمود: سه چيز است كه هر كس آن را بداند هرگز ترك آن نخواهد كرد: كم كردن و كوتاه نمودن موى سر و بدن، و بالا زدن جامه كه روى زمين كشيده نشود، و نكاح با كنيزان.

8- امام صادق عليه السّلام به يكى از اصحاب خود فرمود: موى خود را از ته بتراش تا چركين نشود و شپش و غيره در آن نيفتد و چركهائى كه لازمۀ مو گذاشتن است زائل شود و گردنت سطبر و فربه گردد و چشمت روشن شود و بدنت راحت يابد.

9- رسول خدا صلّى اللّٰه عليه و آله فرمود: هر كس موى سر بگذارد بايد آن را نيكو‌ تربيت و آرايش كند (با شانه كردن و نظيف داشتن) يا اينكه آن را كوتاه كند.

10- و نيز آن حضرت فرمود: موى نيكو از پوششهائى است كه خداوند تعالى بر آدميان پوشانيده و هديه فرموده پس آن را عزيز و گرامى بداريد.

11- امام صادق عليه السّلام فرمود: هر كس موى سر بگذارد و فرق سر باز نكند يا از ميان سر بدو نيم نكند خداوند در روز قيامت فرق سر او را با ارّه‌اى آتشين باز ميكند.
مترجم گويد: «دور نيست كه براى مسح سر باشد چون بايد بر بشره و پوست سر يا بن مو مسح واقع شود».

ترجمه من لا يحضره الفقيه ، ج‌1، ص: 176‌

سوال:  اطاعت از والدين تا كى واجب است؟

ج: هميشه واجب است يعنى اگر فرزند پير هم شده باشد بايد از پدر و مادر اطاعت كند.

سوال:  حق پدر و مادر در مقابل فرزند چه چيزهايى است؟

ج: بر فرزند واجب است پدر و مادر را در غير آنچه معصيت است اطاعت كند و اگر فرزند هم متمكن است و آنها فقيرند

مخارج آنها را بدهد و كارى كه موجب اذيّت آنها است هر چند آن كار، فى نفسه جايز باشد انجام ندهد و بعد از‌مرگ

آنها هم فراموششان نكند. و اللّٰه العالم‌

جامع الأحكام (صافى گلپایگانی)؛ ج‌2، ص: 104-105

سوال:  نيكى به پدر و مادر تا چه حد لازم است؟
جواب:
- پدر و مادر در صورتى كه عاجز از اراده امور زندگى خود باشند واجب النفقه فرزند هستند و اما حدود احسان به آنها را مى‌توان از اين دو آيه كريمه به ضميمه رواياتى كه در شرح آنها وارد شده فهميد: (و قضى ربك إلّا تعبدوا إلا إيّاه و با والدين احسانا امّا يبلغنّ عند الكبر احدهما أو كلاهما فلا تقل لهما افّ و لا تنهرهما و قل لهما قولًا كريماً و اخفض لهما جناح الذلّ من الرحمة و قل ربّ ارحمهما كما ربّيانى صغيراً- آيات 23 و 24 از سوره بنى اسرائيل) خلاصه معنى آيات و شرح آن بضميمه روايات اين است- اى انسان اگر پدر و مادر نزد تو زندگى كردند تا پير شدند يا يكى از آنها زندگى كرد و پير شد يعنى بجائى رسيدند در پيرى كه مانند بچه احتياج به كسى دارند كه از آنها تعهّد نمايد و به آنها برسد، به آنها (افّ) نگو يعنى كلامى كه انزجار از آن فهميده شود نگو در حديث وارد شده اگر در مقام چيزى آسان‌تر از (افّ) و كمتر از آن بود خداوند آن را مى‌فرمود حاصل اين كه والدين را به هيچ قليل و كثيرى آزار نكن و بعضى فرموده‌اند يعنى اگر خود را به بول و غائط آلوده كردند، استقذار نكن و آنها را پاكيزه كن همانطور كه آنها تو را در‌حالى كه طفل بودى از قذارات پاكيزه مى‌كردند و نيز آنها را با غلظت و فرياد زدن ناراحت نكن و اگر چيزى خواستند مضايقه منما و با آنها به گفتار نرم و لطيف و خوب كه متضمّن كرامت و عزت آنها باشد تكلم كن و در تواضع و كوچكى قولى و عملى و محبّت به آنها مبالغه كن همانطور كه در زمان كودكى تو، آنها با تو اينگونه رفتار مى‌كردند و صداى خود را بلند نكن و از آنها تقدّم نگير و در حقشان چه در حال حيات و چه بعد از مرگشان به طلب رحمت و مغفرت دعا كن در مقابل زحماتى كه براى تربيت تو در زمان كودكيت تحمل نموده‌اند و خداوند در اين آيات فرزندان را به احسان به والدين سفارش نموده ولى سفارش فرزندان را به والدين نكرده چون محبّت والدين به فرزند زياد است و محتاج به سفارش نيست ولى محبّت فرزند به والدين كمتر و محتاج به سفارش است و توصيه نسبت بخصوص حال پيرى والدين براى اين است كه در دوران پيرى به خاطر ضعفى كه دارند و تحميل به فرزند هستند احتياجاتشان بيشتر است و الّا در همه احوال (پيرى و قبل از پيرى) بايد مورد محبّت فرزندان قرار گيرند در امور مباحه خواست آنها را بر خواست خود مقدّم بدار و تمام آنچه بيان شد مصداق احسان و برّ به والدين است، و در ضمن حديثى قريب باين مضمون وارد شده كه شخصى به خدمت رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله مشرف شد و عرض كرد يا آيا بعد از اين كه پدر و مادرم از دنيا رفتند آيا بازهم من وظيفه‌اى كه در رابطه با آنها بر عهده‌ام باشد دارم فرمود بلى براى آنها استغفار كن و دوست آنها را اكرام كن. و اللّه العالم‌

جامع الأحكام (صافى گلپایگانی)، ج‌2، ص: 104‌