« ادعونی استجب لکم » ؛ “مرا بخوانید تا اجابت کنم شما را“
خدا را شاکریم که هم اجازه داده او را بخوانیم و هم ما را به دعا فرا خوانده است.
دعا از ماست، اجابت از او.
هر چند در این آیه ، استجابت خدا در پی دعای بندگان آمده است، اما چه بسا دعا میشود و از اجابت خبری نیسد و این به دلایل متعددی می تواند باشد که در روایت ها نیز آمده است، از جمله؛
1- جدی نبودن انسانها در دعا
2- فراهم نبودن شرایط کامل برای دعا
3- به مصلحت نبودن استجابت دعا
4- اجابت میشود ولی با تاخیز
5- خدا آن خواسته را نمیدهد ، ولی به جای آن، خواسته و نعمت بهتری را عطا میکند
6- اگر دعا مستجاب نشود، پاداش بهتری در قیامت داده میشود
7- خالص نبودن دعا، به عبارت دیگر، دعا خوان، هم از خدا میخواهد و هم تکیه اش به مردم و علل و اسباب عادی است
8- برخی از گناهان مانع از استجابت دعا میشود؛ در دعای کمیل است: اللهم اغفرلی الذنوب التی تحبس الدعاء.
امام صادق(ع) فرمود: “ان الله یستجیب دعاء بظهر قلب ساه، دعوت فاقبل بقلبک، ثم استیقن بالاجابه”
(خداوند دعایی را که از دل غافل و بی توجه برآید، مستجاب نمیکند. هرگاه دعا کنی ، با قلبت رو به خدا آور، آنگاه به اجابت یقین داشته باش.)
پس دعا باید از صمیم قلب، با توجه کامل، با شناخت متعالی نسبت به خدا و با برطرف کردن موانع استجابت انجام گیرد، تا خداوند نیز آن را مستجاب کند.
گروهی از امام صادق(ع) پرسیدند: چرا دعا میکنیم ولی مستجاب نمیشود؟ حضرت فرمودند: ” لانکم تدعون من لا تعرفونه “؛ “چون که شما کسی را میخوانید که او را نمی شناسید.”
پس معرفت به خدا هم، از شرایط اجابت است. اگر این شرایط فراهم باشد، وعده خدا در اجابت دعای بندگان، حتمی است.
پس باید دید کجای کار اشکال دارد که سبب شده دعاها به هدف اجابت نرسد؟ وگرنه او به ما نزدیک است و خواسته ها را میداند و میشنود و خود وعده داده که اگر او را بخوانیم، پاسخ دهد.
یا رب! چو بخوانی ام ” سمعنا ” گویم
فرمان تورا به جان ” اطعنا ” گویم
بر من تو به فضل اگر ” غفرنا” گویی
من آیم و ” ربنا ظلمنا” گویم
دعاهای قرآنی/محدثی
